در این مقاله دربارهی ترمینالهـای کامپیوتری که برای اتصال به شبکه استفاده میشوند، انواع آنها، مقایسه آنها با یکدیگر و پروتکلهـای ارتباطی مورد استفاده، مطالبی را خواهید آموخت.
واژههـای کلیدی: Thin- ترمینال Thick(Fat)- پروتکل RDP- پروتکل I
۱- انواع ترمینالهـای شبکه
احتمالـا اصطلـاح نرمـ افزارهای کاربردی تحت شبکه را شنیده اید. این نرمـ افزارها از دو قسمت تشکیل شده اند، قسمتی از نرمـ افزار که بر روی سرور نصب میشود و قسمتی از نرمـ افزار که بر روی سرور نصب میشود. در این نرمـ افزارها، بخشی از پردازش دادههـا توسط پردازنده سرور و بخش دیگر توسط پردازنده کامپیوتر کاربر اجرا میشود.
هر چقدر سهمـ کامپیوتر کاربر در اجرای نرمـ افزار کاهش یابد، به سخت افزار کمتری در آن احتیاج است. نوع خاصی از کامپیوترها وجود دارند که تمامـ بار پردازش دادههـا را به پردازنده سرور محول میکنند. این کامپیوترها را ترمینال Thin مینامند. تنها وظیفهی این ترمینالهـا این است که اطلـاعات ورودی کاربر را توسط کی برد و ماوس دریافت کرده و آنها را به برنامه کاربردی بر روی سرور منتقل کنند و نتایج حاصل از اجرا برنامه را که قرار است روی صفحه نمایش نشان داده شود، به مانیتور کاربر منتقل نماید. به همین دلیل گاهی این ترمینالهـا را ترمینالهـای گنگ مینامند. شبکههـایی که در آن نرمـ افزارها تماما بر روی سرور اجرا میشوند شبیه سیستمـهـای Mainframe و Minicomputer هستند که کاربران توسط ترمینالهـا به آنها متصل میشوند. از آنجایی که این ترمینالهـا پردازش مهمی را انجامـ نمی دهند و فقط دادههـای ورودی را به سمت سرور فرستاده و داده هی خروجی را از سرور دریافت میکنند، احتیاج به پردازندهی پیشرفتهای ندارند و یک پردازندهی ساده نیز میتواند در این ترمینالهـا مورد استفاده قرار بگیرد. ازمعروف ترین ترمینالهـای Thin به محصولـات Wysee و HP میتوان اشاره کرد.
در مقابل ترمینالهـای Thin، ترمینالهـای Thick قرار دارند که بخش عمدهی پردازش یا تمامـ پردازش را بر روی کاربران انجامـ میدهند. ترمینالهـای Thick همان کامپیوترهای شخصی PC هستند که به شبکه متصل شده اند. در کشورما برای اتصال به اتصال به شبکه و اجرا نرمـ افزارها معمولـا از ترمینالهـای Thick استفاده میشود.
با استفاده از نرمـ افزارها میتوان یک ترمینال از نوع Thick را به یک ترمینال Thin تبدیل کرد. مثلـا با استفاده از نرمـ افزار Telnet که در سیستمـ عامل ویندوز وجود دارد میتوانیمـ به یک کامپیوتر دیگر متصل شده ونرمـ افزارهای نصب شده بر روی آن کامپیوتر را اجرا کنیمـ. نرمـ افزار PCAnywhere نیز دارای این قابلیت است که یک کامپیوتر شخصی را به یک ترمینال Thin تبدیل کند. وقتی یک PC را به یک ترمینال Thin تبدیل میکنیمـ مثل این است که فقط از کی برد، ماوس و مانیتور آن کامپیوتر استفاده میکنیمـ.
سرور شبکهای که در آن ترمینالهـای Thin وجود دارد، باید سیستمـ عاملی با ویژگی چند کاربری (امکان اتصال چند کاربر به طور همـ زمان و اجرای نرمـ افزارهای کاربردی بر روی آن ) داشته باشید. از جمله این سیستمـ عاملهـا به Windows 2000 Server و Linux میتوان اشاره کرد. برنامه Teminal Service در Windows 2000 و نسخه جدیدتر آن در Windows 2003، امکان اتصالـات کاربران ترمینالهـای Thin به سرور و مدیریت آنها را فراهمـ میآورد. همچنین این نرمـ افزار میتواند یک PC را به یک ترمینال Thin تبدیل کند.
۲- مقایسه ترمینالهـا Thin و Thick
استفاده از ترمینالهـای Thin به جای استفاده از PC برای کاربران شبکه، هزینهی خرید سخت افزارهای شبکه را کاهش میدهد و مدیریت کاربران را آسان میکند. اکنون این سوال مطرح میشود که آیا بهتر نیست در پیاده سازی یک شبکه به جای استفاده از PC به عنوان ایستگاه کاری، از ترمینالهـای Thin استفاده کرد؟ در این قسمت ترمینالهـای Thin با ترمینالهـای Thick مقایسه میکنیمـ.
ترمینالهـای Thin دارای قابلیتهـای جالبی هستند. ترمینالهـای Thin سبکتر از PCهـا هستند و فضای کمتری را در محیط اشغال میکنند. چون در ترمینال Thin تمامـ پردازشهـای لـازمـ بر روی سرور انجامـ میشود، در آن احتیاج به نرمـ افزار و سخت افزار کمتر و ساده تری میباشد. معمولـا ترمینال Thin دارای دیسک سخت نیست و سیستمـ عامل سادهی آن بر روی ROM یا Flash Memory قرار دارد. مدیریت ایستگاههـای کاری شبکهای که از ترمینالهـای Thin تشکیل شده، آسان است و مدیر شبکه میتواند تمامـ ایستگاههـای کاری را از پشت کامپیوتر سرور مدیریت کند. به این نوع مدیریت ایستگاههـای کاری که از یک نقطهی شبکه، میتوان تنظیمات ایستگاههـای کاری را انجامـ داد، مدیریت مرکزی میگویند. به همین دلیل در بعضی از کافی نتهـا از ترمینالهـای Thin استفاده میشوند. معمولـا ترمینال Thin، درایو فلـاپی و CD-ROM ندارد و احتمال آلوده شدن آن به ویروس کمتر است. به دلیال اینکه در ترمینال Thin قطعات مکانیکی متحرک مانند دیسک سخت وجود ندارد، سرو صدای کمتری نسبت به PCهـا دارد و از آنها میتوان در مکانهـایی که دارای آلودگی ذرات هستند، استفاده کرد. چون در ترمینالهـای Thin قطعات کمتری به کار رفته است و نیز در این ترمینالهـا از قطعات مکانیکی استفاده نمی شود، دیرتر خراب میشوند. همچنین این ترمینالهـا توان الکتریکی کمتری مصرف میکنند. ترمینالهـای Thin معمولـا ارزانتر از یک PC هستند و استفاده از ترمینال Thin میتواند در بعضی موارد تا ۵۰ درصد از هزینههـای کل شبکه را کاهش دهد.
ترمینالهـای Thick نیز دارای مزایای مخصوص به خود هستند. اگر شما چندین کامپیوتر قدیمی در اختیار دارید که بدون استفاده هستند، میتوانید از آنها به عنوان ترمینال Thick استفاده کنید و مقدار قابل توجهی در هزینههـا صرفه جویی کنید. ترمینالهـای Thick به طور مستقل نیز قابل استفاده هستند و اگر سرور شبکه از کار بیافتد، کاربران میتوانند به کار خود ادامه دهند. اما اگر در یک شبکه با ترمینالهـای Thin، سرور شبکه از کار بیافتد، ترمینالهـا بدون استفاده خواهند بود. لذا وجود یک سرور پشتیبان در شبکههـایی با ترمینالهـای Thin، بسیار ضروری است. به ترمینالهـای Thick میتوان تجهیزات جانبی مانند Scanner و Webcam متصل کرد و قابلیتهـای آنها را افزایش داد. در شبکههـایی که از ترمینالهـای Thin استفاده میکنند چون به طور همزمان بر روی سرور چندین نرمـ افزار اجرا میشود، باید سرور دارای تجهیزات سخت افزاری و نرمـ افزاری پیشرفتهای باشد. اما سرور شبکههـایی با ترمینالهـای Thick میتواند یک سرور معمولی باشد. در شبکههـایی با ترمینالهـای Thin حجمـ زیادی از دادههـا بین ترمینال و سرور انتقال داده میشود که عمده این دادههـا، اطلـاعات صفحه نمایش است. انتقال این حجمـ از دادههـا پهنای باند زیادی از شبکه را اشغال میکند. بنابراین سرعت این شبکههـا باید زیاد باشد اما برای ترمینالهـای Thick، سرعت شبکههـای معمولی نیز کفایت میکند. بنابراین پاسخ به این سوال که آیا در شبکههـا باید از ترمینالهـای Thin استفاده کرد یا از ترمینالهـای Thick، به این بستگی دارد که در شبکه چه کاری میخواهیمـ انجامـ دهیمـ و تجهیزات فعلی در دسترس کدامند؟
۳- پروتکلهـای انتقال دادههـا بین ترمینال Thin و سرور
انتقال دادههـا بین ترمینال Thin و سرور با رعایت مقرراتی (پروتکل) انجامـ میگیرد. اولین و قدیمی ترین پروتکل استفاه شده پروتکل Telnet است. این پروتکل فقط میتواند اطلـاعات متنی را انتقال دهد. پروتکل Telnet یک پروتکل استاندارد است که اطلـاعات فنی آن در سند RFC854 وجود دارد. ازاین پروتکل برای یافتن اشکالـات بعضی برنامههـا مانند Mail Server استفاده میشود. برای مدیریت روترها نیز از این پروتکل میتوان استفاده کرد زیرا مدیریت روترها معمولـا با ارسال فرمانهـای متنی انجامـ میشود. در حال حاضر با توجه به اینکه تقریبا اکثر نرمـ افزارها دارای رابط گرافیکی هستند از پروتکلهـای دیگری که برای انتقال تصاویر مناسب است، استفاده میشود که معروفترین آنها پروتکل ICA و پروتکل RDP است.
پروتکل ICA متعلق به شرکت Citrix و پروتکل RDP متعلق به شرکت Microsoft است. ترمینالهـای Thin که در بازار به فروش میرسند یکی از این دو پروتکل یا هر دوی آنها را به کار میبرند. اخیرا ویژگیهـای جالبی به این پروتکلهـا اضافه شده است. استفاده بهتر از پهنای باند، نمایش تصاویر با تعداد رنگ بیشتر(۶۵۵۳۶ رنگ) و فشرده سازی دادههـایی که در شبکه ارسال میشوند، از جمله این موارد است. همچنین نسخههـای جدید این پروتکلهـا میتوانند از پورتهـا و درایوهای یک PC مانند پورتهـا و درایوهای سرور استفاده کنند. قابلیت توزیع بار از دیگر ویژگیهـای جالب نسخههـای جدید این پروتکلهـا است. با این قابلیت میتوانیمـ چندین سرور یکسان را در شبکه نصب کنیمـ و پردازش دادههـای کاربران را بین آنها توزیع نماییمـ در حالی که از دید کاربران در این شبکه یک سرور بیشتردیده نمی شود. به این ترتیب سرعت پردازش دادههـا افزایش مییابد.
این پروتکلهـا دارای مزایایی نسبت به یکدیگر هستند که در هنگامـ خرید ترمینال Thin باید به آن توجه کرد. نرمـ افزارهای پروتکل ICA گران قیمتتـر از پروتکل RDP است ولی قابلیتهـایی که پروتکل ICA ارائه میدهد بیشتر از RDP میباشد. معمولـا پروتکل RDP دنباله رو پروتکل ICA است یعنی نسخههـای جدید پروتکل RDP ویژگیهـای نسخههـای قبلی پروتکل ICA را پیاده سازی کرده اند. با پروتکل ICA میتوانیمـ کامپیوترهایی با سیستمـ عامل لینوکس، ویندوز یا مکینتاش را به سرور متصل کنیمـ ولی پروتکل RDP فقط سیستمـ عامل ویندوز را میتواند به سرور متصل کند. پروتکل RDA فقط با پروتکل TCP/IP کار میکند ولی پروتکل ICA با NetBEUI و IPX/SPX نیز میتواند دادههـا را منتقل نماید.
